Stirling motoru, dışarıdan bir enerji kaynağından (örneğin, ısı) yararlanarak çalışan, verimli ve sessiz çalışan bir ısı motorudur. İlk olarak 1816'da Robert Stirling tarafından icat edilmiştir ve temelde ısıyı mekanik enerjiye dönüştüren bir tür dışarıdan ısıtmalı motor (external combustion engine) olarak sınıflandırılır.
Stirling motoru, dış ısı kaynağına bağlı olarak, ısıyı içeri alır ve sıcaklık farkı sayesinde bir çalışma gazını (genellikle hava ya da helyum) hareket ettirerek mekanik iş üretir. Motorun çalışma prensibi, genellikle dört hareketli parça etrafında döner ve bu parçalar sıcak ve soğuk bölgeler arasında ısı alışverişi yapar.
Stirling motorunun çalışma prensibi, ısı ve basınç değişimleriyle ilişkilidir. Temel olarak, bir sıcak bölge ve bir soğuk bölge arasında, motorun içerisindeki gazın (genellikle hava, helyum veya hidrojen) ısıtılıp soğutulması sağlanır. Bu ısıtma ve soğutma işlemleriyle gazın hacmi değişir ve gazın hareketiyle pistonlar çalışır.
Stirling motorunun ana işleyişi şu adımlarla özetlenebilir:
Gaz Isıtma: Motorun bir bölümü, bir dış ısı kaynağından (örneğin bir ocak, güneş enerjisi veya bir atık ısı kaynağı) ısı alır. Bu ısı, motorun bir bölümündeki çalışma gazını ısıtarak genleşmesini sağlar.
Gazın Genleşmesi: Isınan gaz genleşir ve yüksek basınç altında bir pistonun hareket etmesine neden olur. Bu piston, mekanik iş üretir.
Gazın Soğutulması: Gaz, motorun diğer bölümüne geçer ve burada soğutulur. Soğuyan gazın hacmi küçülür ve piston tekrar geri hareket eder.
Dönüşüm Süreci: Isınan gaz pistonları hareket ettirirken, soğuyan gazın küçülen hacmi pistonun ters yönde hareket etmesine neden olur. Bu işlem sürekli olarak tekrarlanır, bu da bir dönme hareketi veya düz doğrusal hareket üretir.
Stirling motorunda, her iki pistonun hareketi ve gazın basınç değişimleri sayesinde sürekli bir mekanik iş üretilebilir.